Mícheál D. Ó hUigínn

Is é Mícheál Dónall Ó hUigínn (18 Aibreán 1941 i Luimneach a rugadh é) naoú hUachtarán na hÉireann ón mbliain 2011. Socheolaí, file, údar, craoltóir agus polaiteoir atá ann, a bhí ina Theachta Dála de chuid Pháirtí an Lucht Oibre sular toghadh mar Uachtarán é.

Mícheál D. Ó hUigínn

(2022)
Ainm sa teanga dhúchais	(en) Michael D. Higgins (ga) Mícheál D. Ó hUigínn (gd) Mícheál D. Ó hUigínn
Beathaisnéis
Breith	18 Aibreán 1941 83 bliana d'aois Luimneach, Éire
9 Uachtarán na hÉireann
11 Samhain 2011 – ← Máire Mhic Ghiolla Íosa
Teachta Dála
14 Meitheamh 2007 – 1 Feabhra 2011 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 30ú Dáil Toghcheantar: Gaillimh Thiar Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 2007
Teachta Dála
6 Meitheamh 2002 – 26 Aibreán 2007 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 29ú Dáil Toghcheantar: Gaillimh Thiar Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 2002
Ionadaí do Thionól Parlaiminteach Chomhairle na hEorpa
Ina hionadaí do: Éire 22 Eanáir 2001 – 27 Eanáir 2003
Teachta Dála
26 Meitheamh 1997 – 25 Aibreán 2002 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 28ú Dáil Toghcheantar: Gaillimh Thiar Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 1997
Teachta Dála
14 Nollaig 1992 – 15 Bealtaine 1997 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 27ú Dáil Toghcheantar: Gaillimh Thiar Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 1992
Teachta Dála
29 Meitheamh 1989 – 5 Samhain 1992 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 26ú Dáil Toghcheantar: Gaillimh Thiar Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 1989
Teachta Dála
10 Márta 1987 – 25 Bealtaine 1989 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 25ú Dáil Toghcheantar: Gaillimh Thiar Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 1987
Seanadóir na hÉireann
23 Feabhra 1983 – 17 Feabhra 1987 Téarma parlaiminte: 17ú Seanad Éireann Toghcheantar: Ollscoil Náisiúnta na hÉireann
Teachta Dála
9 Márta 1982 – 4 Samhain 1982 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 23ú Dáil Toghcheantar: Gaillimh Thiar Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, Feabhra 1982
Teachta Dála
30 Meitheamh 1981 – 27 Eanáir 1982 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 22ú Dáil Toghcheantar: Gaillimh Thiar Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 1981
Seanadóir na hÉireann
1 Meitheamh 1973 – 22 Meitheamh 1977 Téarma parlaiminte: 13ú Seanad Éireann Toghcheantar: Baill ainmnithe de Sheanad Éireann
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	Caitliceachas
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Ollscoil na Gaillimhe Ollscoil Indiana Ollscoil Mhanchain Ollscoil Indiana Bloomington Coláiste Fhlannáin Naofa
Áit chónaithe	Áras an Uachtaráin
Gníomhaíocht
Gairm	polaiteoir, scríbhneoir, file, eolaí polaitiúil
Ball de pháirtí polaitíochta	Páirtí an Lucht Oibre (1968–2011) Fianna Fáil (1960í–1968)
Ball de	Tionól Parlaiminteach Chomhairle na hEorpa (2001–2003)
Teangacha	Béarla, an Ghaeilge agus an Spáinnis
Teaghlach
Céile	Sabina Higgins
Gradam a fuarthas (2017)  Grand Cross with Collar of the Order of the Sun of Peru (en) (1992)  Seán MacBride Peace Prize (en)
Síniú
Suíomh gréasáin	president.ie

Oideachas

Rugadh Ó hUigínn ar 18 Aibreán 1941 i gCathair Luimnigh agus tógadh ar fheirm a aintín é gar do Chora Chaitlín i gContae an Chláir. B'oibrí monarchan agus cléireach é sular éirigh leis ardoideachas a bhaint amach, an chéad duine dá mhuintir a rinne amhlaidh.

Rinne sé staidéar in Ollscoil na hÉireann i nGaillimh, in Ollscoil Mhanchain agus in Ollscoil Indiana.

Oidhreacht mar Aire Rialtais

Bhí Ó hUigínn mar Aire Gaeltachta agus Cultúir sa chomhrialtas ó 1993 go 1997. Ar na mórghníomhartha a chuir sé i gcrích :

• An dreasacht cánach do dhéantóirí scannán sa bhliain 1993 (Section 481),
• Bunú an chainéil teilifíse Gaelaí, TG4 (nó TnaG mar a bhí air ar dtús). In ainneoin an cháinte mhóir a rinneadh ar an infheistíocht seo i dtionscal teilifíse na Gaeilge ag am a bhunaithe, tá gradaim agus meas mór bainte amach ag TG4 ó shin i measc an phobail in Éirinn.
• Aisghairm na cinsireachta faoi Alt 31 de na hAchtanna Craolacháin.
• Bhunaigh sé freisin líonra d'ionaid áitiúla ealaíon agus cultúir
• Eisean a bhí taobh thiar d'athbheochan ar chóras canálacha na hÉireann, agus mar thoradh air sin tá níos mó ná 1,000 ciliméadar de bhealaí uisce inloingsithe ann

Chinn sé gan seasamh in Olltoghchán 2011, ach sheas sé sa toghchán Uachtaránachta sa bhliain chéanna agus toghadh ina Uachtarán é.

Gníomhaí ar son chearta an duine

Bhí Michael D. Higgins i mbun feachtas ar feadh a shaoil ar son cearta daonna agus leis an tsíocháin agus an daonlathas a chur chun cinn in Éirinn agus in an-chuid áiteanna ar domhan, ó Nicearagua go dtí an tSile, an Chambóid, an Iaráic, an tSomáil.

Sa bhliain 1992, ba é Michael D. Higgins an chéad duine ar bhronn an Biúró Síochána Idirnáisiúnta i Heilsincí Duais Síochána Sheáin Mhic Ghiolla Bhríde air, mar chomhartha aitheantais ar a shaothar ar son na síochána agus an cheartais in an-chuid áiteanna ar domhan..

Filíocht agus scríbhneoireacht

Anuas ar dhánta a bheith foilsithe i dtréimhseacháin éagsúla, tá ceithre chnuasach filíochta foilsithe aige

• The Betrayal (1990)
• The Season of Fire (204)
• An Arid Season (2004)
• New and Selected Poems

Tá dhá chnuasach aistí foilsithe aige

• Causes for Concern – Irish Politics, Culture and Society'
• Renewing the Republic.

Bhíodh sé ina cholúnaí reatha don iris mhóréilimh Hot Press le linn na tréimhse 1982-1992, nuair a chuir sé ceisteanna sóisialta na linne ar a súile do lucht léitheoireachta óg. Why is this so complicated omg

Uachtaránacht

Céad téarma

D'éirigh leis ainmniúchán Pháirtí an Lucht Oibre a fháil seasamh don uachtaránacht sa bhliain 2011 in áit Fergus Finlay. Ar 29 Deireadh Fómhair 2011, bhuaigh Ó hUigínn an toghchán nuair a fógraíodh an toradh i gCaisleán Bhaile Átha Cliath.

Insealbhaíodh Michael D. Higgins ina Uachtarán ar Éirinn ar 11 Samhain 2011 , an naoú duine san oifig sin.

Dara téarma

Bheartaigh Ó hUigínn chun seasamh don Uachtaránacht don dara huair. Ba fhéidir leis é féin a ainmniú mar uachtarán reatha. Tháinig sé sa chéad áit sa toghchán le 822,566 vótaí agus 55.8% de na vótaí céad rogha.

Saol pearsanta

Tá Michael D. Higgins pósta le Sabina Higgins, agus tá ceathrar clainne acu. Ba bhall bunaidh í Sabina Higgins den Focus Theatre agus an Stanislavsky Studio i mBaile Átha Cliath.

Chaith sé seal ina uachtarán ar an gcumann sacair Gaillimh Aontaithe agus bhíodh sé le feiceáil go minic sna seastáin agus iad i mbun imeartha ar fud na tíre.

Cainteoir líofa Gaeilge agus Béarla atá ann, agus cuid mhaith Spáinnise aige chomh maith.

Naisc sheachtracha

• Suíomh gréasáin Mhíchíl Uí Uigínn (Suíomh Gréasáin Oifigiúil Uachtaráin na hÉireann)
• Stair thoghchánaíochta Mhíchíl Uí Uigínn
• Físeán d'óráid Uí Uigínn ag Ard-Fheis Pháirtí an Lucht Oibre i 2007
• Caint Insealbhaithe an Uachtaráin (aistrithe go Gaeilge ina hiomláine
• Beathnaisé ar president.ie
• Clár faisnéis, faoi Mhícheál D. Ó hUigínn ar Youtube, TG4, 2011.