Conmhaicne

Dream in Éirinn ná meánaoise ab ea an Conmhaicne, b'fhéidir gaolta leis na Laigin, a lonnaigh i gcúige Chonnacht agus i gContae an Longfoirt. Ní chreidtear go forleathan anois moladh T. F. O'Rahilly gur Ghaeil iad.

Luathdreamanna agus ríochtaí na hÉireann, c. 800

Sanasaíocht

Is éard atá san ainm Conmhaicne ná Cú/Con-mac-ne.

Dúradh go raibh an t-ainm fréamhaithe ó shinsear miotasach, Conmac, de shliocht Fhearghasa mhic Róigh agus Méabha na gConnachta. Dúirt Breathnach ámh gur bréagstair é seo.

Clanna

Lonnaigh clanna Conmhaicne i láithreacha éagsúla:

Conmaicne na Gaillimhe

• Conmhaicne Mara, iarthair Chontae na Gaillimhe, litrithe Conamara inniu.
• Conmhaicne Dhún Mhór (Conmaícne Dúna Móir) nó Conmaicne Cenél Dubáin, ag Dún Mór.
• Conmhaicne Mheáin (Conmhaicne Mheánmhaighe nó Conmaicne Máenmaige), Baile Locha Riach.

Conmhaicne Mhaigh Eo

• Conmhaicne Coille, Cill Mheáin, Contae Mhaigh Eo
• Conmhaicne Ceara, Ceara
• Conmhaicne Mhic Oirbsean Mhóir (Conmaicne Meic Oirbsen Máir), gar de Loch Coirib/Oirbsean

Conmhaicne Ros Comáin

• Conmhaicne Shliabh Formhaile (Conmhaícne Sléibe Formaile), gar de Bhaile an Locha, iarthair Chontae Ros Comáin.

Conmhaicne Réin

• Conmhaicne Réin (Conmaícne Réin) (Bréifne), deisceart Chontae Liatroma agus i gContae an Longfoirt isteach.
  • Conmhaícne Maigh Rein, Maothail, Barúntacht an lae inniu.
  • Cluain Conmhaícne, An Chluain, sa bharúntachtaoí Carraig Álainn agus Maothail.
  • Conmhaícne Cenel Luacháin, paróistí Uachtar Achaidh agus Droim Oiríolaigh i gCarraig Álainn
  • Conmaicne Maigh Nissi, taobh leis an Sionainn, barúntacht Liatroma.
• Conmhaicne Anaíle (Conmhaicne Anghaile), An Anaíle/Anghaile, An Longfort.

Deoise Ardach

Bunaíodh Deoise Ardach in oirthear Chonnacht sa bhliain 1111. Ceithre bliana déag níos deireanaí ag Sionad Cheannanis-na Mainistreach Móire, laghdaíodh a limistéar go críocha Chonmhaicne Réin agus Conmhaicne Anghaile. Thugtaí go forleathan "Deoise Chonmhaicne" uirthi.

Féach freisin

• Delbna
• Ciarraige

Foinsí

• Nollaig Ó Muraíle, Some Connacht Population-Groups, in Seanchas:Studies in Early and Medieval Archaeology, History and Literature in Honour of Francis John Byrne, ll. 176–76, Four Courts Press, Baile Átha Cliath, 2000
• Paul Mac Cotter, Medieval Ireland: Territorial, Political and Economic Divisions, Four Courts Press, 2008, ll. 134–135. ISBN 978-1-84682-098-4
• MacKillop, James (2004). "Conmaicne. Oxford Reference.". Oxford University Press. 
• Walsh, Paul (1940). "Connacht in the Book of Rights". Journal of the Galway Archaeological and Historical Society XIX, Nos. i & ii, 19 (1/2): 1–15. Galway Archaeological & Historical Society. JSTOR 25535199.