Liam Tomás Mac Cosgair

Ba é Liam Tomás Mac Cosgair (6 Meitheamh 1880 – 16 Samhain 1965) an chéad Uachtarán ar Ard-Chomhairle Shaorstát Éireann ó 1922 go 1932.

Liam Tomás Mac Cosgair
Ball den 30ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe Lúnasa 10, 1917 - Samhain 25, 1918 Dúiche: Cathair Chill Chainnigh Toghchán: fothoghchán Pharlaimint na Breataine Ball den 31ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe Nollaig 14, 1918 - Deireadh Fómhair 26, 1922 Dúiche: North Kilkenny (en) Toghchán: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1918 Teachta Dála Eanáir 21, 1919 - Bealtaine 10, 1921 Dúiche: North Kilkenny (en) Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1918 An tAire Tithíochta, Pleanála agus Rialtais Áitiúil Aibreán 2, 1919 - Meán Fómhair 9, 1922 - Earnán de Blaghd → Teachta Dála Lúnasa 16, 1921 - Meitheamh 8, 1922 Dúiche: Ceatharlach–Cill Chainnigh Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1921 An tAire Airgeadais Iúil 17, 1922 - Meán Fómhair 21, 1923 ← Mícheál Ó Coileáin - Earnán de Blaghd → Teachta Dála Meán Fómhair 9, 1922 - Lúnasa 9, 1923 Dúiche: Ceatharlach–Cill Chainnigh Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1922 Príomh-Aire na Dála Meán Fómhair 9, 1922 - Nollaig 6, 1922 ← Art Ó Gríofa Teachta Dála Meán Fómhair 19, 1923 - Bealtaine 20, 1927 Dúiche: Ceatharlach–Cill Chainnigh Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1923 Aire Cosanta Márta 20, 1924 - Samhain 21, 1924 ← Risteárd Ó Maolchatha - Peter Hughes → Teachta Dála Meitheamh 23, 1927 - Lúnasa 16, 1927 Dúiche: Ceatharlach–Cill Chainnigh Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, Meitheamh 1927 An tAire Dlí agus Cirt Iúil 10, 1927 - Deireadh Fómhair 12, 1927 ← Caoimhín Ó hUiginn - James FitzGerald-Kenney → An tAire Gnóthaí Eachtracha agus Trádála Iúil 10, 1927 - Deireadh Fómhair 11, 1927 ← Caoimhín Ó hUiginn - Patrick McGilligan → Teachta Dála Deireadh Fómhair 11, 1927 - Nollaig 17, 1931 Dúiche: Corcaigh Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, Meán Fómhair 1927 Teachta Dála Márta 9, 1932 - Nollaig 22, 1932 Dúiche: Corcaigh Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1932 Teachta Dála Feabhra 8, 1933 - Meán Fómhair 8, 1933 Dúiche: Corcaigh Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1933 Teachta Dála Meán Fómhair 8, 1933 - Meitheamh 14, 1937 Dúiche: Corcaigh Ceannaire Fhine Gael Meitheamh 17, 1934 - Meitheamh 1, 1944 ← Eoin Ó Dubhthaigh - Risteárd Ó Maolchatha → Teachta Dála Iúil 21, 1937 - Bealtaine 25, 1938 Dúiche: Corcaigh Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1937 Teachta Dála Meitheamh 30, 1938 - Bealtaine 26, 1943 Dúiche: Corcaigh Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1938 Teachta Dála Iúil 1, 1943 - Bealtaine 10, 1944 Dúiche: Corcaigh Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1943
Saol
Ainm iomlán	William Thomas Cosgrave
Eolas breithe	Baile Átha Cliath, 6 Meitheamh 1880
Náisiúntacht	Éire Poblacht na hÉireann Saorstát Éireann Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus na hÉireann
Bás	Baile Átha Cliath, 16 Samhain 1965
Áit adhlactha	Goldenbridge Cemetery (en)
Muintir
Céile/Céilí	Louisa Flanagan (en)
Páistí	liosta iomláin Liam Mac Cosgair
Siblíní	liosta iomláin Philip Cosgrave
Oideachas
Teangacha	an Béarla
Gairm
Gairm	polaiteoir
Áit oibre	Londain
Céim	captaen
Cleamhnú
Reiligiúin	Caitliceachas
Páirtithe polaitíochta	Cumann na nGaedheal Sinn Féin Fine Gael

Throid Mac Cosgair le linn Éirí Amach 1916 agus bhí sé ina aire rialtais sa Chéad agus sa Dara Dáil.

1922

Goineadh an Coileánach go marfach an 22 Lúnasa 1922 agus ceapadh Mac Cosgair ina Chathaoirleach ar an Rialtas Sealadach.

An 9 Meán Fómhair 1922, toghadh LT Mac Cosgair mar Uachtarán ar an Tríú Dáil, in éagmais na beirte príomhcheannairí ar pháirtí Shinn Féin ar thaobh an Chonartha (Art Ó Gríofa agus an Coileánach).

An 6 Nollaig 1922, bunaíodh Saorstát Éireann agus ghlac an Rialtas le forálacha an Chonartha Angla-Éireannaigh agus rinneadh tiarnas de chuid Impireacht na Breataine d’Éirinn go hoifigiúil. Ceapadh LT Mac Cosgair ina Uachtarán ar Ard-Chomhairle Shaorstát Éireann.

1923-1932

27 Lúnasa 1923: Bhuaigh Cumann na nGaedheal, an páirtí a d’eascair as eite Shinn Féin a bhí ar thaobh an Chonartha, an chéad olltoghchán i Saorstát Éireann. Ghnóthaigh páirtí LT Mac Cosgair 63 shuíochán agus Éamonn de Valéra 44. Staon ionadaithe Shinn Féin de Valéra ó shuí sa Dáil go dtí 1927.

An 10 Meán Fómhair 1923, ghlac Saorstát Éireann ballraíocht i gConradh na Náisiún. Threoraigh LT Mac Cosgair toscaireacht Éireannach sa Ghinéiv, mar a nglacadh le ballraíocht an tSaorstáit i gConradh na Náisiún. Dhearbhaigh sé sin go raibh aitheantas idirnáisiúnta ar stádas an tSaorstáit.

Rinneadh é a atoghadh ina Uachtarán ar an Ard-Chomhairle i 1927.

1933 ar aghaidh

Bhí Mac Cosgair ina cheannaire ar Chumann na nGaedheal go dtí go ndeachaigh siad le chéile leis an Lár-Pháirtí agus gluaiseacht na Léinte Gorma.

sna 1930idí ?

Ar an 8 Meán Fómhair 1933, bunaíodh an "United Ireland Party" (Fine Gael níos déanaí). Bhí Eoin Ó Dubhthaigh i gceannas ar chomhghuaillíocht de pháirtithe ar dtús (Cumann na nGael, Lár-Pháirtí Náisiúnta agus an Garda Náisiúnta nó na Léinte Gorma). D'éirigh Mac Cosgair as an uachtaránacht (ní raibh aon suim aige bheith ina uachtarán is cosúil). Bhí iontas agus díomá ar an bpobal ag an am.

Bhí Mac Cosgair ina cheannaire ar Fhine Gael tar éis dhíbirt Eoin Uí Dhubhthaigh.