An Choméide Dhiaga

Laoi fada as Iodáilis a chum Dainté Ailigéirí is ea an Choiméide Dhiaga. Thosaigh sé á scríobh thart ar an mbliain 1308 agus chríochnaigh sé air sa bhliain 1320, bliain amháin roimh a bhás. Meastar go gur í an phríomhobair i litríocht na hIodáilise í agus gur ceann de príomhshaothair na litríochta domhanda atá inti. Léiríonn fís chruthaitheach an dáin ar an saol eile amharc an domhain meánaoiseach mar a bhí sé san Iarthar sa 14ú haois. Chabhraigh sé chun Tuscáinis (teanga an dáin) a bhunú mar an teanga chaighdeánach na hIodáile. Tá trí pháirt aige: Inferno (“Ifreann”), Purgatorio (“Purgadóir”) agus Paradiso (“Parthas”).

An Choméide Dhiaga

(it) La Divina Commedia (en) Divine Comedy (hr) Božanstvena komedija
Cineál	saothar scríofa
Cárta innéacs
Údar	Dante Alighieri
Teanga	An Tuscáinis agus an Iodáilis
Dáta a bunaíodh	1320
Codanna	Inferno (en) Paradiso (en) Purgatorio (en) Vergine Madre, figlia del tuo figlio (en)
Tréith
Seánra	mórdhán
Carachtair	Naomh Agaistín Agaiméamnón Ádhamh Háidéas Albertus Magnus Amphiaraus (en) amphisbaena (en) Anaxagoras Pápa Anastasius II Ainseilm Canterbury Antaeus (en) Antenor (en) Arastatal Arnaut Daniel (en) Attila (en) Aichill Bede Beinidict ó Nursia Bernard de Clairvaux Muire Bonaventure Guido Bonatti (en) Pápa Boniface VIII Bóétias Briareus (en) Marcus Junius Brutus Veirgil William II of Sicily (en) Gaius Cassius Longinus (en) Gaius Scribonius Curio Galen harpies (en) Guido I da Montefeltro (en) Guido Guinizelli Eachtar Henry VII, Holy Roman Emperor (en) Heraclitus Geryon (en) Hipeacraitéas Hóiméar Horatius Godfrey Bouillon Gratian (en) Hugh of Saint Victor (en) Dáiví Dante Alighieri Deidamia (en) Democritus Díodó Deoiginéas Sinope Diomedes (en) Dinísias an tAiréapagach Dionysius I of Syracuse (en) Pedanius Dioscorides (en) Fra Dolcino Eoiclídéas Eoiripidéas Hiziciá Héilin na Traoi Averroes Avicenna Iafta Iósua Íosa Críost Pápa Eoin XXI Eoin Criosastam Eoin Baiste Joachim of Fiore (en) Isidoro Sevilla Iúdás Isceiriót Judah Maccabee (en) Iphigenia (en) Cavalcante de' Cavalcanti (en) Cáiafas Cáin Cacus (en) Calchas (en) Capaneus (en) Charles Martel Anjou Ceirbearas Cléópátra Pápa Cléimeans V Costanza I of Sicily (en) Cornelia Africana Cunizza da Romano (en) Latinus (en) Linus (en) Lúcán Lucius Junius Brutus (en) Lúicifir Alastar Mór Cicearó Míonós Míonótár Myrrha Maois Mahamad Nessus (en) Pápa Nioclás III Óivid Odaiséas Orosius (en) Oirféas Páras Penthesilea (en) Peadar Daimian Petrus Comestor (en) Peter Lombard Naomh Peadar Pyrrhus (en) Platón Plutus (en) Polynices (en) Beatrice Portinari (en) Tolamaes Rácháb Rabanus Maurus (en) Robert Guiscard (en) Roland (en) Saladin Semiramis (en) Seneca Zeger van Brabant Sinon (en) Sócraitéas Sordello de Mantoue (en) Publius Papinius Statius (en) Thaïs Tydeus (en) Tráián Tristan and Iseult (en) Ottaviano degli Ubaldini (en) Ruggieri degli Ubaldini (en) Farinata degli Uberti (en) Ugolino della Gherardesca (en) Tailéas Phyllis (en) Phlegyas (en) Folquet de Marseille (en) Tomás Acain San Proinsias Assisi Francesca da Rimini (en) Frederick II, Holy Roman Emperor (en) Carón Chiron Iúil Caesar Pápa Celestine V Ciacco (en) Elektra (en) Aelius Donatus Eimpeidicléas Aeinéas Erinyes (en) Eteocles (en) Iustinianus I jaculus (en) Iasón Camilla (en) Lavinia (en) Lucretia (en) Julia Marcia Zeno Elea Paolo Malatesta (en) Tegghiaio Aldobrandi (en) Iacopo Rusticucci (en) Megaera (en) Alecto (en) Tisiphone (en) Piccarda Pierre de La Broce (en) Giotto di Bondone Enrico degli Scrovegni (en)
Suíomh scéalaíochta	hell (en) purgadóir neamh Spheres of Heaven (en)
Taispeánann sé/sí	Lasciate ogni speranza voi ch’entrate agus two sun-deities (en)

Comencia la Comedia, 1472

An chéad eagrán a tháinig i gcló ar an 11 Aibreán 1472.

De réir a bunbhrí, eachtraíonn an Choméide Dhiaga dóigh an anam i ndiaidh an bháis agus cuireann sí síos ar an gceartas Dé mar phionós nó mar luach saothair agus ar thaistil Dháinté tríd an Ifreann, an bPurgadóir agus an bParthas. Go fáthchiallach, cuireann an dán síos taisteal an anama chun Dé ag tosú leis an aitheantas agus an diúltú peaca (Inferno), ag leanúint ar aghaidh leis an saol aithríoch Críostaí (Purgatorio), agus ag críochnú le héirí an anama chun Dé (Paradiso). Bunaíonn Dainté a chuid eolais ar an diagacht agus ar an bhfealsúnacht na hEaglaise Caitleacaí Rómhánaí (ar an bhfealsúnacht Thomás Acain go háirithe, a scríobhadh le Tomás sna Summa Theologica).

Aistriúcháin

Tá leagan Gaeilge de ann faoin teideal An Choiméide Dhiaga, scríofa le Pádraig De Brún agus foilsithe sa mbliain 1997. Céad aistriúcháin den Inferno a fhoilsíodh sa mbliain 1963.