Is comhphobal féinrialaitheach in oirthuaisceart na Spáinne í an Chatalóin (CatalóinisCatalunya, OcsatáinisCatalonha, SpáinnisCataluña). Tá stádas aige mar Náisiún agus d'fhógair parlaimint an chomhphobail neamhspleáchas sa bhliain 2017.

Bosca Geografaíocht PholaitiúilAn Chatalóin
Catalunya (ca)
Catalonha (oc) Cuir in eagar ar Wikidata
Bratach Armas
Bratach Armas

Cuir in eagar ar Wikidata

AintiúnEls Segadors (25 Feabhra 1993) Cuir in eagar ar Wikidata

Ainmnithe in ómósCatalónaigh Cuir in eagar ar Wikidata
Suíomh
Map
 41°50′15″N 1°32′16″E / 41.8375°N 1.5378°E / 41.8375; 1.5378
Stát ceannasachan Spáinn Cuir in eagar ar Wikidata

PríomhchathairBarcelona Cuir in eagar ar Wikidata
Daonra
Iomlán7,747,709 (2022) Cuir in eagar ar Wikidata
• Dlús242.91 hab./km²
Teanga oifigiúilan Chatalóinis
an Spáinnis
an Ocsatáinis Cuir in eagar ar Wikidata
Tíreolaíocht
Cuid dePaïsos Catalans
Pyrenees–Mediterranean Euroregion (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Achar dromchla31,895 km² Cuir in eagar ar Wikidata
Suite i nó in aice le limistéar uisceAn Mheánmhuir Cuir in eagar ar Wikidata
Pointe is airdePica d'Estats (en) Aistrigh (3,143.45 m) Cuir in eagar ar Wikidata
Pointe is ísleEstany de Vilacolum (en) Aistrigh (−1 m) Cuir in eagar ar Wikidata
Ar theorainn le
Sonraí stairiúla
Leanann sé/síCaptaincy General of Catalonia (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Cruthú 988Contaetha na Catalóine
1137Corón na hAragóine
1283Catalan constitutions (en) Aistrigh
1469Na Monarcaí Caitliceacha
1715Nueva Planta decrees (en) Aistrigh
1932Statute of Autonomy of Catalonia of 1932 (en) Aistrigh
25 Deireadh Fómhair 1979Statute of Autonomy of Catalonia of 1979 (en) Aistrigh
18 Meitheamh 2006Statute of Autonomy of Catalonia 2006 (en) Aistrigh
Eachtra thábhachtach
Saoire phoiblí
ÉarlamhNaomh Seoirse agus Our mum of montserrat (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Eagraíocht pholaitiúil
Córas rialtaiscóras parlaiminteach Cuir in eagar ar Wikidata
Comhlacht feidhmiúcháinRialtas na Catalóine Cuir in eagar ar Wikidata
Comhlacht reachtachParlaimint na Catalóine Cuir in eagar ar Wikidata
• Uachtarán den Gheneralitat de Catalunya Cuir in eagar ar WikidataPere Aragonès i Garcia (2021–) Cuir in eagar ar Wikidata
Údarás breithiúnach is airdeArd-Chúirt Bhreithiúnais na Catalóine Cuir in eagar ar Wikidata
Eacnamaíocht
OTI ainmniúil238,308,749 € (2019) Cuir in eagar ar Wikidata
AirgeadraEuro Cuir in eagar ar Wikidata
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama
Fearann Idirlín barrleibhéil.cat Cuir in eagar ar Wikidata
Cód ISO 3166-2ES-CT Cuir in eagar ar Wikidata
Cód NUTSES51 Cuir in eagar ar Wikidata
Eile

Suíomh gréasáinweb.gencat.cat… Cuir in eagar ar Wikidata

Tá ceithre cúige sa chomhphobal: Barcelona, Girona, Lleida, agus Tarragona. Is í Barcelona an phríomhchathair agus an chathair is mó. Tá Barcelona mar an dara bardas is mó sa Spáinn. Tá trí theanga oifigiúil sa chomhphobal; An Chatalóinis, An Ocsatáinis agus An Spáinnis.

Stair cuir in eagar

Féach freisin Stair na Catalóine

Neamhspleáchas cuir in eagar

Ar an 27 Deireadh Fómhair, 2017, d'fhógair Parlaimint na Catalóine neamhspleáchas i ndiaidh reifrinn. Vótáil Seanad na Spáinne chun riail dhíreach a chur i bhfeidhm agus fuair siad réidh le parlaimint na Catalóine trí thoghcháin ar an 21 Nollaig. Ar an 2 Samhain cuireadh 7 iar-airí an rialtais i bprisiún ar chúis "réabhlóid agus mí-úsáid airgid poblí", agus theith airí eile go tíortha éagsúla, Uachtaráin Carles Puigdemont ina measc.

Tíreolas cuir in eagar

Tá teorainn aige leis an bhFrainc agus Andóra ó thuaidh, Aragón san iarthar, agus Valencia ó dheas. San oirthear tá 580 cm de chósta na Meánmhara aige.

Tá achar 32,114 Cm² le daonra oifigiúil 7,522,596 aige sé sin 234 duine gach ciliméadar.


Aonaid Riaracháin cuir in eagar

 

Is iad na cúigí na haonaid riaracháin is sine sa Chatalóin. Tógann siad ainm phríomhchathair an chúige. Bunaíodh an comhphohbal trí aontú foirmiúil na ceithre cúigi:

Cúige Príomhchathair Achar (cm²) Daonra Municipios
Barcelona (Cúige) Barcelona 7,728 5,576,037 311
Gerona (Cúige) Gerona 5,910 755,716 221
Lleida (Cúige) Lleida 12,172 432,384 231
Tarragona (Cúige) Tarragona 6,303 791,693 184

Faoi bhun na cúigí tá 41 contaetha nó Comarcas atá rialaithe ag comhairle chontae nó consell comarcal. Séard atá i gceist ná bailiúcháin bardais ag eagrú go hoifigiúil maidir le dualgaisí agus seirbhísí ar leith. Bhíodh Gleann Aran mar chontae ach ón mbliain 2015 tá stádas ar leith aige mar aonán críche féinrialaitheach.

Tá 948 bardais faoi láthair. Rialann ajuntament an bardas agus toghfar é gach ceithre bhliana sna toghcháin áitiúil. De ghnáth bíonn an comhairle bardais ag suí in Halla an Bhaile (ajuntament, casa de la ciutatcasa de la vila).

Daonra cuir in eagar

Bardais is mó sa Chatalóin (2017)[1]

 
Barcelona
 
L'Hospitalet de Llobregat
 
Badalona
 
Terrassa
 
Sabadell

Bardas Cúige Daonra Bardas Cúige Daonra

 
Lleida
 
Tarragona
 
Mataró
 
Santa Coloma de Gramenet
 
Reus

1   Barcelona   Barcelona 1,608,746   11   Girona   Girona 98,255
2   L'Hospitalet de Llobregat   Barcelona 569,002   12   Sant Cugat del Vallès   Barcelona 88,921
3   Badalona   Barcelona 215,634   13   Cornellà de Llobregat   Barcelona 86,072
4   Terrassa   Barcelona 232,770   14   Sant Boi de Llobregat   Barcelona 82,402
5   Sabadell   Barcelona 208,246   15   Rubí   Barcelona 75,568
6   Lleida   Lleida 195,389   16   Manresa   Barcelona 74,752
7   Tarragona   Tarragona 131,094   17   Vilanova i la Geltrú   Barcelona 65,972
8   Mataró   Barcelona 125,517   18   Viladecans   Barcelona 65,779
9   Santa Coloma de Gramenet   Barcelona 117,153   19   Castelldefels   Barcelona 64,829
10   Reus   Tarragona 103,615   20   El Prat de Llobregat   Barcelona 63,457


Cultúr cuir in eagar

Teanga cuir in eagar

Tá trí theanga oifigiúla á labhairt sa réigiún: Catalóinis a bhfuil mar theanga dúchais ag beagnach leathchuid de mhuintir an chomhphobail, chomh maith leis an Spáinnis, agus an Aranais, canúint de chuid na hOcsatáinise a labhraítear sa ghleann d'Aran i gcoirnéal beag iargúlta sa chuid is faide siar ó thuaidh den chomhphobal atá suite díreach in aice na teorann leis an bhFrainc.


Tagairtí cuir in eagar



Comhphobail fhéinrialaitheacha na Spáinne
 

An Andalúis | Aragón | Asturias | Na hOileáin Bhailéaracha | Tír na mBascach Theas | Cantabria | Castilla-La Mancha | Castilla y León | Na hOileáin Chanáracha | An Chatalóin | Extremadura | An Ghailís | La Rioja | Comhphobal Mhaidrid | Murcia | Navarra | Comhphobal Valencia

Cathracha fhéinrialaitheacha na Spáinne

Ceuta · Melilla