Eochaid Mugmedón

Ard-Rí na hÉireann

I Miotaseolaíocht na nGael, Ard Rí seanscéalach na hÉireann ba ea Eochaidh Muighmheadón (Sean-Ghaeilge Eochaid Mugmedón), atá cáil aige mar athair Néill Naoighiallaigh agus sinsear chlann Uí Néill agus na gConnachta.

Infotaula de personaEochaid Mugmedón
Beathaisnéis
Breith4 haois
Bás4 haois

Teamhair Cuir in eagar ar Wikidata
Ardrí na hÉireann
Cuir in eagar ar Wikidata
Gníomhaíocht
Gairm Cuir in eagar ar Wikidata
Teaghlach
CéileMongfind
Caireann Chasdubh Cuir in eagar ar Wikidata
PáisteAilill mac Echach Mugmedóin
 ( Mongfind)
Niall Noígíallach
 ( Caireann Chasdubh)
Fiachra
 ( Mongfind)
Brión mac Echach Muigmedóin
 ( Mongfind) Cuir in eagar ar Wikidata
AthairMuiredach Tirech

Ní luaitear é i liosta ríthe na Teamhrach i mBaile Chuinn Chétchathaig, ach faightear é i Leabhar Gabhála na hÉireann, Annála na hÉireann, Foras Feasa ar Éirinn agus na Sioncronachtaí Laud.

De réir Leabhar Gabhála na hÉireann[1], mac an iar-Ard-Rí, Muireadhach Tíreach, ab ea Eochaidh. Maraíodh Muireadhach ag Cáelbad mac Croinn Bhradruí, rí Uladh, ach bhí Cáelbad i réim ach ar feadh aon bhliain amháin sular mharaigh Eochaidh é agus tháinig i gcoróin. D'éiligh sé bóramha na Laighean gan chath. De réir Céitinne ámh, cloíodh é sa Chath Cruachan Claonta ag rí na Laighean, Énnae Cennsalach.[2]

Bhí Eochaidh i réim ar feadh seacht nó ocht mbliana, sula bhfuair sé bás de thinneas ag Teamhraigh. Tháinig deartháir Mhongfionn Crimthann mac Fidaig, rí na Mumhan, i gcomharbacht air.

Sa seanscéal "Eachtraí Mhic Eochada Mhuighmheadoin",[3] insítear go raibh beirt bhan aige: Mongfhionn, iníon Fidach, a rug ceathrar mac leis, Brión, Ailill, Fiachra agus Fearghas; agus Caireann Chasdubh, iníon Sachell Balb, rí na Sacsanach, a thug a mhac iad cáiliúla ar an dáil, Niall.

Deirtear gurbh fhuath le Mongfionn Caireann, agus chuir sí iachall uirthi a leanbh a fhágaint amuigh, ach tarrtháladh agus tógadh é ag Torna, file. Agus é fásta, d'fhill Niall go Teamhraigh agus d'fhuascail sé a máthair ó dhaoirse Mhongfionn.

Is amhlaidh gur phearsa osnádúrtha í Mongfionn ar dtús. Sa sága Anbhás Chriomthainn mhic Fhiadhaigh, deirtear gur Féile Mhongfhionn a ghlaoití go minic ar fhéile na Samhna, agus deirtí paidreacha di ar Oíche Shamhna.[4] Cé gur dochreidte é go raibh céile Sachsanach ag Eochaidh, molann T. F. O'Rahilly go bhfuil an t-ainm Caireann fréamhaithe ó Carina na Laidine, agus gur inchreidthe gur Rómán-Briotanach í.[5] Go deimhin, deir Céitinn nár Sachsanach ach "iníon rí na Breataine" í.[6]

Craobh ghinealaigh

cuir in eagar
 
 
 
 
 
 
 
Conn Cétchathach
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Art mac Cuinn
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Cormac mac Airt
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Fíachu Sroiptine
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Muiredach Tirech
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mongfind
 
 
 
Eochaid Mugmedon
 
 
 
Cairenn
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
BrionFíachraAilill
 
Níall Noígíallach
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Conall GulbanEndaEógan
 
 
 
 
CoirpreLóegaireMaineConallCrimthannFíachu
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Muirdeach
 
 
 
 
Cormac CaechLughaidh
 
 
 
 
Fergus Cerrbel
(bás 507)
 
Ardgal
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Muirchertach mac Ercae
(bás 536)
 
 
 
 
Tuathal Maelgarb
(bás 544)
 
 
 
 
 
 
 
Diarmait mac Cerbaill
(bás 565)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Uí Néill an tuaiscirt
 
 
Uí Néill an deiscirt

Na Connachta: Brion, Fíachra agus Ailill.

  1. R. A. Stewart MacAlister (eag. & aistr.), Leabhar Gabhála na hÉireann Cuid V, Irish Texts Society, 1956, ll. 345-347
  2. Foras Feasa ar Éirinn, 1.47
  3. Tom Peete Cross & Clark Harris Slover (eag.), "The Adventures of the Sons of Eochaid Mugmedon", Ancient Irish Tales, 1936, ll. 508–513
  4. "The Death of Crimthann son of Fidach"
  5. T. F. O'Rahilly, Early Irish History and Mythology, 1946, Chapter 12
  6. Seathrún Céitinn, Foras Feasa ar Éirinn, 1.48
  7. Annála na gCeithre Máistrí, M357-365
  8. Daniel P. McCarthy, The Chronology of the Irish Annals


Réamhtheachtaí
Cáelbad
Ard-Rí na hÉireann
ACM 357–365
FFÉ 344–351
Comharba
Crimthann mac Fidaig