1 Eanáir
dáta
(Athsheolta ó Lá Caille)
| << Eanáir >> | |||||||
| Lu | Má | Cé | Dé | Ao | Sa | Do | |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | |
| 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | |
| 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | |
| 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | |||
| 2025 | |||||||
| Laethanta na bliana go léir | |||||||
Is é an 1 Eanáir an 1ú lá den bhliain de réir fhéilire Ghréagóra. Tá 364 lá fágtha sa bhliain nó 365 i mbliain bhisigh.
Féilte
cuir in eagar- Lá Caille (feictear an leagan canúnach lá Coille freisin)[1]. Is éard atá i gceist leis an bhfocal Caille ná ginideach an ainmfhocail caileann.[2] Tháinig an focal seo as Calendae nó Kalendae na Laidine (calends sa Bhéarla). Is ionann Kalendae agus an chéad lá den mhí.[3]
Nósanna
cuir in eagarCf. Bailiúchán na Scol[4][5][6][7]
Daoine a rugadh ar an lá seo
cuir in eagar- 1431 — Pápa Alastar VI (b. 1503)
- 1710 — Cathal Ó Conchubhair, ársaitheoir Éireannach (b. 1791)
- 1735 — Paul Revere, gabha geal Meiriceánach (b. 1818)
- 1767 — Maria Edgeworth, scríbhneoir Éireannach (b.1849)
- 1790 — George Petrie, ealaíontóir Éireannach (b. 1866)
- 1816 — Manuel Murillo Toro, polaiteoir Colómach (b. 1880)
- 1860 — Máirtín Mac Donnchadha, polaiteoir Éireannach (b. 1934)
- 1864 — George Washington Carver, luibheolaí agus aireagóir Afra-Mheiriceánach (b. 1943)
- 1878 — James FitzGerald-Kenney, polaiteoir Éireannach (b. 1956)
- 1879 — E. M. Forster, úrscéalaí Sasanach (b. 1970)
- 1880 — Margaretta Bowen, péintéir Éireannach (b. 1981)
- 1884 — George Nicolls, Polaiteoir Éireannach (b. 1942)
- 1886 — Patrick Hogan, polaiteoir Éireannach (b. 1969)
- 1889 — Richard Corish, polaiteoir Éireannach (b. 1845)
- 1895 — J. Edgar Hoover, Stiúrthóir de chuid Federal Bureau of Investigation (b. 1972)
- 1900 — Stephen Fuller, polaiteoir Éireannach (b. 1984)
- 1919 — Carole Landis, ban-aisteoir (b. 1948)
- 1919 — J. D. Salinger, úrscéalaí Meiriceánach (b.2010)
- 1919 — Rocky Graziano, dornálaí Meiriceánach (b. 1990)
- 1924 — Charlie Munger, fear gnó Meiriceánach (b. 2023)
- 1928 — Iain Mac a' Ghobhainn, scríbhneoir (b.1998)
- 1930 — Adonis, scríbhneoir aistí agus file
- 1954 — Bob Menendez, polaiteoir Meiriceánach
- 1955 — Enda Ó Coinnín, mairnéalach agus fear gnó Éireannach
- 1956 — John O'Donohue, scríbhneoir, file, sagart, agus fealsamh Éireannach (b. 2008)
- 1958 — Liam Ó Fionnalaigh, iománaí Éireannach
- 1959 — Máirtín Ó Muilleoir, polaiteoir Éireannach
- 1960 — Rody Gorman, file Éireannach
- 1969 — Verne Troyer, aisteoir Meiriceánach (b. 2018)
- 1970 — Rónán Ó Snodaigh, amhránaí Éireannach
- 1970 — Stephen Kinnock, polaiteoir agus taidhleoir Briotanach
- 1972 — Ben Price, aisteoir Briotanach
- 1975 — Terence Flanagan, polaiteoir Éireannach
- 1982 — Joe Gamble, imreoir sacair Éireannach
- 1986 — Pablo Cuevas, imreoir leadóg
- 1987 — Ross O'Carroll, iománaí agus imreoir peil Ghaelach
- 1989 — Pól Ó Murchú, iománaí Éireannach
- 1992 — Jack Wilshere, imreoir sacair Sasanach
- 1992 — Seán Pádraig Micheál Ó Dubhthaigh, imreoir sacair Éireannach
Daoine a fuair bás ar an lá seo
cuir in eagar- 1766 — Séamus Proinsias Éadbhard Stiúbhart, "Séamus III" de réir na Seacaibíteach (r.1688)
- 1817 — Martin Heinrich Klaproth, ceimiceoir Gearmánach (r. 1743)
- 1879 — Thomas Stevenson Drew, polaiteoir Meiriceánach (r. 1802)
- 1894 — Heinrich Rudolf Hertz, fisiceoir Gearmánach (r. 1857)
- 1934 — Seán Ó Briain, scéalaí Éireannach (r. 1852)
- 1936 — Eddie Connolly, dornálaí Ceanadach (r. 1876)
- 1938 — Joseph MacBride, polaiteoir Éireannach (r. 1860)
- 1942 — John Dinneen, polaiteoir Éireannach (r. 1867)
- 1944 — Edwin Landseer Lutyens, ailtire Briotanach (r. 1869)
- 1945 — William Duffy, polaiteoir Éireannach (r. 1865)
- 1953 — Hank Williams, amhránaí Meiriceánach (r. 1923)
- 1957 — Feargal Ó hAnnluain, gníomhaí Éireannach (r. 1936)
- 1957 — Seán Sabhat, 27, ceannaire de chuid an IRA (r.1929)
- 1960 — Margaret Sullavan, ban-aisteoir (r. 1909)
- 1967 — Séamus Búrc, polaiteoir Éireannach (r. 1893)
- 1969 — Barton MacLane, aisteoir agus drámadóir Meiriceánach (r. 1888)
- 1972 — Maurice Chevalier, aisteoir Francach (r. 1899)
- 1981 — Anthony Esmonde, polaiteoir Éireannach (r. 1899)
- 1981 — Ceferino Garcia, dornálaí Filipíneach (r. 1906)
- 1981 — Daniel Morrissey, polaiteoir Éireannach (r. 1895)
- 1982 — John Fanning, polaiteoir Éireannach (r. 1903)
- 1982 — Michael Hilliard, polaiteoir Éireannach (r. 1903)
- 1992 — Grace Hopper, ríomheolaí Meiriceánach agus oifigeach cabhlaigh (r. 1906)
- 1994 — Cesar Romero, aisteoir Meiriceánach (r. 1907)
- 1995 — Eugene Paul Wigner, fisiceoir teoiriciúil Ungárach a d'oibrigh sna Stáit Aontaithe (r. 1902)
- 1998 — Dan Spring, polaiteoir Éireannach (r. 1910)
- 2009 — Helen Suzman, polaiteoir ón Afraic Theas (r.1917)
- 2013 — Patti Page, amhránaí Meiriceánach (r. 1927)
- 2015 — Omar Karami, polaiteoir Liobánach (r. 1934)
Imeachtaí eile
cuir in eagar- 1801 - Cuireadh Acht an Aontais (a reachtaíodh in 1800) i bhfeidhm.
- 1901 - Ceiliúradh céad bliain Acht na hAontachta. Stop na húdaráis cruinniú de chuid an Irish League i mBéal Éasa i gContae Mhaigh Eo.
- 1926 - Thosaigh seirbhís raidió na hÉireann, 2RN, ar an lá seo. Chuir Dubhghlas de hÍde tús léi go poiblí.
- 1944 - Thug an Kerlogue, long Éireannach, 164 Gearmánach go dtí Cóbh tar éis iad a tharrtháil amuigh ar an teiscinn mhór.[8]
- 1945 - Bunaíodh Córas Iompair Éireann, agus chuaigh A.P. Reynolds i gceannas air.
- 1957 - D'ionsaigh an tIRA beairic de chuid Chonstáblacht Ríoga Uladh in Achadh Lon, agus fuair Seán Sabhat agus Feargal Ó hAnluain bás sa teagmháil.
- 1973 - Chuaigh Éire i gComhphobal Eacnamaíochta na hEorpa
- 2002 - Tháinig an euro in áit an phunt mar airgeadra in Éirinn.
Tagairtí
cuir in eagar- ↑ "Smaointe Fánacha Aonghusa". readtiger.com. Dáta rochtana: 2020-01-01.[nasc briste go buan]
- ↑ Dennis King (⧖) (2018-12-29). "[https://twitter.com/kingdonncha1/status/1079189629406928896?lang=en Agus maidir leis an athrú ó “caileann” go “caille” sa ghinideach, tharla sé mar seo, a bheag nó a mhór: *cailenne > cailne > caille. cf. “olann” le “olla” sa ghinideach via “olna”.]" (es). @kingdonncha1. Dáta rochtana: 2020-01-01.
- ↑ "Calends" (as en) (2021-10-21). Wikipedia.
- ↑ 'Beannacht Dé isteach annsa'. "Lá Caille" (ga). dúchas.ie. Dáta rochtana: 2022-01-01.
- ↑ 'Bullóg mór aráin'. "Lá Caille" (ga). dúchas.ie. Dáta rochtana: 2022-01-01.
- ↑ 'Paidreacha le rá". "Baile Uí Dhuibhne | Bailiúchán na Scol" (ga). dúchas.ie. Dáta rochtana: 2022-01-01.
- ↑ 'Arán'. "Achadh Tiobraid | Bailiúchán na Scol" (ga). dúchas.ie. Dáta rochtana: 2022-01-01.
- ↑ "WorldLibrary.org". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2018-09-12. Dáta rochtana: 2016-01-02.