Pápa Eoin Pól II

Bhí an Pápa Naomh Eoin Pól II (Laidin: Ioannes Paulus PP. II), nó Karol Józef Wojtyła (18 Bealtaine 1920 - 2 Aibreán, 2005), ina Phápa ón 16 Deireadh Fómhair 1978 go dtí lá a bháis sa bhliain 2005. Bhí sé i gceannas ar an Eaglais Chaitliceach le beagnach 27 mbliana.

Pápa Eoin Pól II

(1980)
Ainm sa teanga dhúchais	(pl) Jan Paweł II
Beathaisnéis
Breith	(pl) Karol Józef Wojtyła 18 Bealtaine 1920 Wadowice, An Pholainn
Bás	2 Aibreán 2005 84 bliana d'aois an Pálás Aspalda, Cathair na Vatacáine
Siocair bháis	Bás nádúrtha (Dímheabhair na seanaoise, seipticéime, Galar Parkinson agus ionfharchtadh miócairdiach)
Áit adhlactha	Baisleac Pheadair 41° 54′ 09″ N, 12° 27′ 16″ E Tomb of John Paul II (en)
264 Pápa
16 Deireadh Fómhair 1978 – 2 Aibreán 2005 ← Pápa Eoin Pól I – Pápa Beinidict XVI →
Cairdinéal-sagart San Cesareo in Palatio (en)
28 Meitheamh 1967 – 2 Aibreán 2005 Ceaptha ag: Pápa Pól VI
Cairdinéal
26 Meitheamh 1967 –
Ard-Easpag Kraków
13 Eanáir 1964 – 16 Deireadh Fómhair 1978 ← Adam Stefan Sapieha – Franciszek Macharski → Deoise: Ard-Deoise Chaitliceach Kraków
Easpag teidealach
31 Lúnasa 1958 – 13 Eanáir 1964 ← James Johnston Navagh (en) – António de Castro Xavier Monteiro → Deoise: Ombi (en)
Easpag teidealach
4 Iúil 1958 – 31 Lúnasa 1958 Deoise: Diocese of Antigonia (en)
Easpag cúnta
4 Iúil 1958 – 13 Eanáir 1964 Deoise: Ard-Deoise Chaitliceach Kraków
Faisnéis phearsanta
Grúpa eitneach	Polannaigh
Reiligiún	An Eaglais Chaitliceach Rómhánach agus Caitliceachas
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Theology faculty of the Jagiellonian University (en) - Doctor of Sacred Theology (en) (1953–1954) Pontifical University of Saint Thomas Aquinas (en) - Licentiate of Sacred Theology (en) (1946–1947) John Paul II Catholic University of Lublin (en)
Céim acadúil	Dochtúir Diadhachta
Tráchtas acadúil	Doctrina de fide apud S. Ioannem a Cruce (1948 )
Comhairleoir dochtúireachta	Władysław Wicher
Teanga dhúchais	an Pholainnis
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Ministreacht Pheadair, filíocht, drámaíocht agus scientific writing (en)
Suíomh oibre	Zakrzówek (en) Lublin An Róimh Kraków Borek Fałȩcki (en) Niegowić (en) Cathair na Vatacáine
Gairm	easpag Caitliceach (1958–), sagart Caitliceach Rómhánach (1946–), latin catholic deacon (en)  (1946–), transitional deacon (en)  (1946–1946), polaiteoir, file, fealsamh, gníomhaí ar son chearta an duine, ardeaspag, scríbhneoir, ollamh
Tréimhse oibre	? – 2005
Fostóir	Ollscoil Jagiellonian John Paul II Catholic University of Lublin (en)
Ball de	Acadamh Pontaifiúil Mhuire Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze (ball oinigh)
Ainm cleite	Andrzej Jawień Stanisław Andrzej Gruda Piotr Jasień
Teangacha	An Pholainnis, Esperanto, an Iodáilis, an Spáinnis, an Fhraincis, an Ghearmáinis, an Laidin, an Phortaingéilis, Béarla, an Úcráinis, an Liotuáinis, an Rúisis agus an Bhealarúisis
Gairm mhíleata
Brainse míleata	Armia Krajowa
Coisreacan	Eugeniusz Baziak
Ardú
2014 - canonized saint (en) , ceaptha ag Pápa Proinsias 2011 - beannaithe, ceaptha ag Pápa Beinidict XVI  (an Róimh) 2009 - cásach 2005 - Servant of God (en)
Lá féile	22 Deireadh Fómhair
Ghlac sé/sí páirt i
1995	World Youth Day 1995 (en)
28 Bealtaine 1982	Pope John Paul II's visit to the United Kingdom (en)
13 Bealtaine 1981	Pope John Paul II assassination attempt (en)
14 Deireadh Fómhair 1978	comhthionól cairdinéal Deireadh Fómhair 1978
26 Lúnasa 1978	comhthionól cairdinéal Lúnasa 1978
11 Deireadh Fómhair 1962	An Dara Comhairle Vatacánach
	World Youth Day 1991 (en)
	World Youth Day 1985 (en)
	Pope John Paul II visit in Israel (en)
Teaghlach
Athair	Karol Wojtyła  agus Emilia Wojtyła
Siblín	Edmund Wojtyła
Croineolaíocht
27 Aibreán 2014	canónú (Saint Peter's Square (en) )
1 Bealtaine 2011	beatification (en)  (Saint Peter's Square (en) )
8 Aibreán 2005	sochraid
20 Meán Fómhair 1996	pastoral visit (en)  (scrín Sainte-Anne d'Auray)
26 Meitheamh 1967	created cardinal (en) , per Pápa Pól VI
28 Meán Fómhair 1958	coisreacan (Wawel Cathedral (en) )
1 Samhain 1946	priestly ordination in the Roman rite (en) , per Adam Stefan Sapieha
20 Deireadh Fómhair 1946	diaconal ordination (en) , per Adam Stefan Sapieha
Gradam a fuarthas (2024)  Ord Tomáš Garrigue Masaryk, an chéad ghrád Bronnta ag Petr Pavel (2014)  saoránach oinigh de Nieszawa (2005)  Śląski Wawrzyn Literacki (en) (2005)  Sternberg Interfaith Gold Medallion (en) (4 Meitheamh 2004)  Bonn Saoirse an Uachtaráin (24 Márta 2004)  Duais Idirnáisiúnta Shéarlais Mhóir Aachen (2004)  Bonn Robert Schuman (27 Iúil 2000)  Bonn Óir na Comhdhála (22 Márta 2000)  Order of Bethlehem (en) (1994)  Duine na Bliana ón irisleabhar Time (3 Bealtaine 1993)  Ord an Iolair Bháin (1992)  Gold medal of Galicia (en) (1981)  Gold Olympic Order (en) (1979)  Bonn Aquinas  Order of the Golden Spur (en)  Order of St. Gregory the Great (en)  Ord Pius IX  Armia Krajowa Cross (en)  Knight of St. Sylvester (en)  honorary doctor of the Jagiellonian University of Krakow (en)  Order Ecce Homo (en)  saoránach oinigh de Łódź  Order of the Smile (en)
Síniú
(la) Totus tuus
Suíomh gréasáin	vatican.va…

Ba é Eoin Pól an dara Pápa ab fhaide a d'fhan i mbun na hoifige. Ba é an t-aon Pholannach amháin a bhí ina Phápa riamh, agus é ar an chéad Phápa neamh-Iodálach ó laethanta Aidrian VI sna 1520idí i leith.

lá na chéad Chomaoineach

Canónaíodh é go hoifigiúil ar an 27 Aibreán 2014. Ceiliúrtar a lá féile ar an 22 Deireadh Fómhair:

Luathshaol

cliarscoil, 1930idí

Rugadh Karol Józef Wojtyła ar an 18 Bealtaine 1920 i Wadowice i ndeisceart na Pholainne. Fuair a mháthair, Emilia Kaczorowska, bás i 1929, nuair nach raibh sé ach naoi mbliana d'aois agus thug a athair airgead dó chun staidéar a dhéanamh. Bhí a óige marcaithe le teagmháil rialta leis an bpobal Giúdach i Wadowice a bhí ag rafar ag an am; tá cruthú ann go raibh máthair an Karol óg bainte as an bpobal Giúdach.

Chláraigh Karol ag an Ollscoil Jagiellonian in Kraków. D'oibrigh sé mar leabharlannaí saorálach agus rinne sé traenáil riachtanach míleata sa Léigiún Acadúil. Ina óige bhí sé ina lúthchleasaí, aisteoir agus scríbhneoir drámaí agus d'fhoghlaim sé aon teanga déag i rith a shaoil, san áireamh an Laidin, an Ghréigis, an Spáinnis, an Fhraincis, an Iodáilis, an Ghearmáinis, agus Béarla. Bhí sé ábalta an Rúisis a labhairt freisin ach ní raibh sé líofa.

Karol Wojtyła ina ghasúr, 1920idí

1949-1951

I rith an Dara Cogadh Domhanda bhí scoláirí ón Ollscoil Jagiellonian gafa agus bhí an ollscoil curtha faoi chois. Bhí ar gach fear sláintiúil post a bheith aige. D'oibrigh sé mar theachtaire bialainne agus mar oibrí i gcairéal aolchloiche.

I 1942 chuaigh sé isteach i gcliarscoil faoi thalamh a reáchtáil Ard-Easpag Kraków, an Cairdinéal Sapieha.

Bhí Karol Wojtyła oirnithe mar shagart ar an 1 Samhain, 1946. Tar éis am gearr, cuireadh é go dtí Ollscoil Pápach Naomh Tomáis Aquinas chun staidéar a dhéanamh ar an diagacht. Bronnadh céim air ansin agus níos déanaí bhain sé dochtúireacht amach i ndiagacht naofa. Bhí an dochtúireacht sin, an chéad as péire, bunaithe ar an tráchtas Laidine Doctrina de fide apud S. Ioannem a Cruce (Teagaisc an Chreidimh de réir Naomh Eoin na Croise).

Krakowie, 1967

Cé gur ghlac gach uile dhuine a chuid oibre don dochtúireacht i Meitheamh sa bhliain 1948, níor bronnadh an chéim air mar ní raibh an t-airgead aige chun téacs a thráchtais a chlóbhualadh (riail de chuid na hollscoile). I mí na Nollag sa bhliain chéanna, chlóbhuail sé a thráchtas agus bhí sé glactha i ndámh na diagachta in Ollscoil Jagiellonian in Kraków, agus faoi dheireadh fuair Wojtyła a chéim.

1972

Polaitíocht

le George H W Bush

I dtús, bhí sé ag cur in aghaidh an Chumannachais.

1966

Sa dara leath dá réimeas, ba mhinic a cháin sé idir Fhaisisteachas agus Chumannachas ina chuid óráidí, chomh maith le cogadh, deachtóireacht, ábharachas, caipitleachas neamhshrianta, agus na rudaí go léir ar thug sé "cultúr an bháis" orthu, cosúil leis an nginmhilleadh, an eotanáise, agus pionós an bháis.

Ar an 13 Bealtaine 1981, Piazza San Pietro, bhí an Pápa ina shuí sa "popemobile" seo,

Ina lán bealaí, throid sé in aghaidh na leithcheala, an tsaoltachais agus na bochtaineachta. Cé go raibh sé ar théarmaí cairdiúla lena lán ceannairí agus príomhshaoránaigh an Domhan Thiar, thaisc sé freasúra go speisialta don rud a chreid sé mar na héifeachtaí creimneacha spioradálta an tomhaltachais nua-aimseartha Iartharaigh agus na meabhair shaolta agus pheacúla na ndaonraí Iartharacha.

Creideamh

Nuair a bhí Eoin Pól II ina Phápa, chuaigh tionchar na hEaglaise go mór i laghad san Iarthar. Ach ag an am céanna, ghlac cuid mhaith daoine leis an gcreideamh Caitliceach sa Tríú Domhan.

Chuir Eoin Pól II brú arís ar theagaisc traidisiúnta Chaitliceacha mar bhí sé in aghaidh ginmhillte, frithghiniúna, phionóis an bháis, teagaisc cillín cosach suthach, clónála dhaonna, na heotanáise, agus chogaidh. Chosain sé freisin teagaisc thraidisiúnta ar phósadh agus rólanna inscne mar bhí sé in éadan an cholscartha, phósadh céanna-gnéis agus oirniú na mban. Ghlaoch Eoin Pól II ar leanúnaithe bheith ag vótáil de réir teagaisc Chaitliceach, agus mhol sé do shagairt an Chomaoineach Naofa a shéanadh ar pholaiteoirí a chuaigh ar seachrán.

• Féach freisin: 'Diagacht an Choirp', teagasc de chuid an Phápa Eoin Pól II.

Taisteal

Tugadh an "Pápa Oilithreach" ar Eoin Pól II. Rinne Eoin Pól taisteal ar fud an domhain, níos mó ná aon Phápa eile agus níos mó fiú ná cuid mhór de na ceannairí polaitiúla.

Bhí na seacht dteangacha ar a thoil aige, nó amach ón bPolainnis, a bhí aige ó dhúchas, bhí Laidin, Iodáilis, Fraincis, Béarla, Gearmáinis, Spáinnis, Cróitis, Rúisis agus Portaingéilis aige.

Pápa Eoin Pól IIː Meitheamh 2004

Thug sé cuairt ar Éirinn ar an 29 Meán Fómhair 1979.

• Príomhalt ː Cuairt an Phápa Eoin Pól II ar Éirinn

De réir Eoin Pól II, sheas na turais mar iarrachtaí droichid a thógáil (ag coimeád lena theideal mar Pontifex Maximus, go litriúil, Máistir na hTógálaithe-Droichid) idir náisiúin agus creidimh, ag iarraidh go scriostar scoilteanna a rinneadh tríd na staire.

Bás

Iarracht ar mharú. Ar an 13 Bealtaine 1981, scaoileadh ceithre urchar leis an bPápa. Bhí an sé ina shuí sa "popemobile" i bPiazza San Pietro, sa Róimh. Bhí sé gortaithe go dona ag an Turc, Mehmet Ali Ağca.

Sa bhliain 1992, haithníodh go raibh galar Parkinson air. Bhí sé ag streachailt leis na galair éagsúla a bhí ag luí air blianta deireanacha a shaoil, agus bhí an cheist i mbéal an phobail, ar chóir dó éirí as an bPápacht roimh a bhás.

Ar an 2 Aibreán 2005, shíothlaigh sé ina chuid seomraí, agus slua mór daoine ag coinneáil bigile ina onóir i gCearnóg Naomh Peadar. Tháinig na milliúin de dhaoine go dtí an Róimh leis an bPápa a fhaire is a thórramh.

Ba chomharba Eoin Pól II é Cairdinéal Iósaf Ratzinger as an nGearmáin. Bhí sé i gceannas ar Aifreann na Marbh d'Eoin Pól II, mar Déan Coláiste na gCairdinéal.

Ar an 9 Bealtaine 2005, d'ainmnigh a chomharba é don bheannú, an chéad chéim i gcanónú na naomh san Eaglais Chaitliceach, beag beann ar an moill cúig bliana ba nós a choinneáil i gcásanna mar seo.

Naomh

Díreach i ndiaidh a bháis, d'éiligh mórán dá leanúnaithe go ndéanadh naomh de chomh luath agus is féidir, ag scairte "Santo Subito" ("Naomh Láithreach" in Iodáilis). Seoladh L'Osservatore Romano agus an Pápa Beinidict XVI, comharba Pápa Eoin Pól II, mar "Mór".

Bhí 482 naomhaí ainmnithe ag Eoin Pól II, níos mó ná aon phápa eile. Dearbhaíonn an Vatacáin go ndearna sé níos mó naomhaí ná gach pápa le chéile i rith na cúig chéad bliana seo caite.

ardeaglais St. Mary's, Sydney, An Astráil

Oidhreacht

Cuimhneofar ar Eoin Pól II mar "Phápa na nDaoine". Bhí meas ag daoine timpeall an domhain air, ag na Críostaí agus na neamh-Chríostaí freisin. Shroich lámha an Phápa Eoin Pól II timpeall an domhain.

Tá a phápacht cuimhnithe lena mhodh oibre éacúiméineach dothuirsithe chun lóistín a thabhairt do chomhlachtaí Críostúil eile agus freisin chun teagmháil níos fearr a dhéanamh leis an Domhan Ioslamach. Ag a shochraid, bhí a lán creideamh neamh-Chríostúil léirithe, san áireamh ionadaí ón nGiúdachas, Ioslam agus Búdachas.

Rinneadh naomhphátrún Lá Óige an Domhain de, nuair a ceiliúradh an lá sin i Sydney san Astráil sa bhliain 2008. Chuir sé féin tús leis an bhféile chéanna sa bhliain 1986.

Féach freisin

• 'Diagacht an Choirp', teagasc de chuid an Phápa Eoin Pól II.
• Cuairt an Phápa Eoin Pól II ar Éirinn, 1979

Máirín Ní Ghadhra (Lúnasa 2018). "Is muidne an ghlúin chéanna a bhí faoi gheall ag an bPápa Eoin Pól II i 1979 ..." (ga). Comhar. Dáta rochtana: 2020-09-29.